مدرسه
مدرسه بعد از خانواده عامل بسيار مؤثر در رشد و تكامل كودك بويژه در جوامع كنوني  است. امروز بيش از هر زمان ديگر مدرسه در زندگي فرد تأثير دارد، زيرا بيشتر مردم چند سالي از عمر خود را در آن  مي‌گذرانند. بهترين گواه اهميت تأثير مدرسه در رشد و تكامل كودك، اين است كه او آنچه را در مدرسه ياد مي‌گيرد در زندگي بكار مي‌برد. منظور و هدف اساسي هر نهاد تربيتی تحريك رشد ذهني است. مدرسه در رشد هوشي كودك نيز مؤثر است اگرچه به عقيده بعضي از روان‌شناسان، چگونگي ميزان هوش هر فرد ارثي و فطري است. يكي از مهمترين تأثيرات  مدرسه، بويژه در كودكان ميان پنج و ده سالگي، تأثير اجتماعي است كه از گرد آمدن يك عده كودك تحت تربيت يك معلم نتيجه مي‌شود مدارس كودكان را براي سازگاري اجتماعي تربيت مي‌كنند. به كودك فرصت مي‌دهند كه زير نظر و مراقبت به بازيهاي دلخواه خود بپردازد، عقايد و نظرهايي را به او مي‌آموزند که افق فكر او را توسعه مي‌دهد. ناگفته نماند كه مدرسه وقتي واقعاً در رشد و تكامل كودك مؤثر خواهد بود كه از اصل مهم روان‌شناسي و تربيت يعني اصل وجود تفاوتهاي فردي بين مردم غفلت نكند وگرنه چندان تأثيري نخواهد داشت و چه بسا ممكن است اثر نامطلوبي داشته باشد.
وسائل ارتباط جمعی
وسايل ارتباطات جمعي از جمله عوامل مؤثر در رشد و تكامل كودك در قرن حاضراست.  وسايل ارتباطات جمعي: فيلم، تئاتر، راديو، تلويزيون، جرايد و غيره هستند. مطالعات تجربي كه در زمانهاي اخير دربارة تأثير اين وسايل بعمل آورده‌اند نشان مي‌دهند كه آموزش حقايق و نظر ما، تحريك عواطف، و نفوذ در رفتار به وسيله آنها كاملاً ممكن و بسيار مؤثر است. ضمن اینکه تأثير سينما، نمايش و تلويزيون به قدري قوي است كه هيچ عامل ديگری اعم از معلم و كتاب نمي تواند آن را از ميان برده يا تغيير دهد. به يقين مي‌توان گفت كه يكي از مهمترين علل شيوع فساد اخلاق ميان مردم فيلمهايي هستند كه نمايش داده مي‌شوند. اجتماعات مؤسسات و فعاليتهايي كه در جامعه امروز موجودند تأثير مهم و دائمي در رشد و تكامل افراد آن دارند. تجاربي كه دربارة تأثير مساجد، كليساها، جمعيتهاي اخلاقي، ديني، سياسي، كلوپها و اردوهاي تابستاني بعمل آمده‌اند همگي اهميت اثر آنها را ثابت مي‌كند. از نقطه نظر روان‌شناسي اين نوع سازمانها بهترين وسايل تربيت يا رشد و تكامل طبيعي و سالم بشمار مي‌روند البته تأثير آنها نسبت به يكديگر و نسبت افراد گوناگون مختلف خواهد بود.
من يا ديگران، كدام مهمتر است؟
امروز از صبح كه بيدار شدم كلي كار رو سرم ريخته بود، باز هم نظافت خانه، خريد، تدارك غذا و ... براي شب مهمان هم داشتيم. با خودم گفتم اين هم برنامة امروزم. ديروز كه تمام وقت ملافه دوخته بودم. پريروز كه دخترم را از اين كلاس به آن كلاس برده بودم. با اين همه كار، احساس مي‌كنم خيلي خسته شده‌ام. اما هر روز كارهاي تكراري و تكراري خسته كننده.
وقتي مشغول نظافت خانه شدم مرتب به خودم غر مي‌زدم كه پس كِي كار من تمام مي‌شود... ادامه مطلب