کودکانی که نابینا زاده شده اند زبان و تصویر های ذهنی خود از جهان را بر پایه حس شنوایی و لامسه خود می سازند. کودکان نابینا با تکیه بر این دو حس می توانند به مفاهیم و معا نی واژگان دست یابند. از آنجا که ما در یک جهان دیداری زندگی می کنیم و بیشتر کدهای زبانی با تجربه های دیداری ما در پیوند هستند، بسیاری از کودکان نابینا درک کافی از مفاهیم و معنای واژگانی که از راه گوش فرا می گیرند، ندارند. بیشتر کودکانی که مشکل دیداری دارند، از بینایی اندکی برخوردار هستند. این بسیار مهم است که بدانیم آیا کودکی که از جنبه دیداری ناتوان است می تواند حروف چاپی و تصویرها را حداقل در ابعاد بسیار بزرگ ببیند. همچنین باید بدانیم او تا چه حد به رسانه های دیگری که بر مبنای صدا و لمس کردن درست شده اند، نیاز دارند. رسانه هایی همچون کتاب های بریل (‌حروف برجسته)، کتاب های لمسی (تصویرهای برجسته) کتاب هایی که با نوار یا سی دی همراه اند و کتاب هایی که تصویرهای آن ها تولید صدا می کنند. کتاب های لمسی می توانند به کودکان نابینا لذت بهره مندی از کتاب های تصویری را منتقل کنند. کتاب ها لمسی، کتاب های مهمی برای کودکان نابینا هستند، زیرا حس لا مسه آن ها را در جهت شناخت هنر و درک شکل ها تقویت می کنند، که این آمادگی آن ها را در یادگیری خط بریل یاری می رساند. کتاب های تصویری لمسی که تصویرهای قابل درک برای کودکان نابینا دارند، سبب پیشرفت فراگیری زبان دراین کودکان می شوند. ‌ درک بسیاری از کتاب های لمسی که بر پایه توانایی دیداری طراحی شده اند، برای کودکان نابینا که هیچ گونه تجربه دیداری ندارند، دشوار است. درک تصویرهای واقعگرای برجسته در کتا ب های تصویری برای کودکانی که از زمان تولد نابینا بوده اند، بسیار سخت است. اگر در این کتاب ها اجسام کوچکی بازنمایی شوند که کودک نابینا در زندگی روزمره اش پیوسته با آن ها سر و کار دارد و شکل، بافت و اندازه آن ها را می شناسد، بهتر می توانند با این گروه از کودکان ارتباط برقرار کنند. کودکان نابینا بدون شک کتاب های لمسی را دوست دارند، حتی اگر نتوانند همه تصویر های آن را درک کنند ویا برای درک آن به کمک یک راهنمای بینا نیاز داشته باشند . اما کتاب های تصویری لمسی با تصویر های کوچک و ساده ای وجود دارند که کودک نابینا بدون کمک از دیگران می تواند بخواند و بفهمد. کاغذ کتاب هایی که دارای تصویر های برجسته و خط بریل هستند باید از کیفیت بالایی برخوردار باشند . کتاب های پارچه ای نوع دیگری از کتاب های لمسی هستند . این گروه از کتاب ها تجربه ای متقاوت از کتاب های تصویری کاغذی را برای همه کودکان فراهم می سازند . این کتاب ها به ویِِِژه برای کودکان با نا توانی های ذهنی ، کودکان با دشوار ی های حرکتی و یا دیگر ناتوانی ها بسیار مناسب هستند . این گروه از کودکان با بازی با این کتا ب ها ، به خواندن کتاب علاقمند می شوند . کتاب های لمسی وسیله ای برای همپیوندی کودکان با نیاز های ویژه با جامعه است .
برگردان: زهره قایینی
منبع:
Best books for young people with disabilities –IBBY Jubilee selection 2002