در جامعه  امروز ما، خانواده ها به نحو متفاوتي اداره مي شوند. نحوه اداره برخي از خانواده ها بر اساس فكر و انديشه يك فرد ، استوار است  . بدين معنا كه يك فرد است كه تمامي تصميمات را مي گيرد و  ساير اعضاء خانواده نقش اساسي در تصميم گيري ها ندارند و در بيشتر موارد نيز اين فرد خاص، پدر خانواده است كه تصميم مي گيرد  چگونه زندگي كنند وبه نوعي اراده مطلق محسوب مي شود در حالي كه مادر و فرزندان تابع نظر او هستند . در برخي از خانواده ها نيز هر يك از اعضاء ، راه و روش خود را در  پيش گرفته و دوست دارند به تنهايي در مورد زندگي خود تصميم  گيرند كه چه بپوشند ، به كجا بروند ،با چه كسي معاشرت كنند و چگونه زندگي نمايند و اصولا دوست ندارند ساير اعضاء خانواده در نحوه زندگي آنان مداخله نموده و تصميم گيرنده باشند  . امروزه مشكلات ناشي از  اداره خانواده بر اساس اراده مطلق يك فرد كه اغلب موجب نارضايتي  همسر و فرزندان را در زندگي فراهم مي آورد و نيز زندگي به روش سهل انگارانه و آزاد منشانه كه دوري و عدم همبستگي اعضاء خانواده را به دنبال خواهد داشت ،  اقتضاء مي كند كه روش  جديدي  اتخاذ گردد تا تصميمات بر محور فكر و انديشه افراد خاص دور نزند بلكه همه اعضاء خانواده در تصميم گيري ها مشاركت داشته باشند .

در بيانيه رفاه عالم انساني آمده: اگر قرار است جامعه بشري به مرحله بلوغ قدم گذاشته و اگر قرار است عدالت به عنوان يك اصل اساسي بر مؤسسات اجتماعي ،حاكم باشد پس بايد يك دگرگوني كلي در نظام  روابط انسانها ،بوجود آيد و شالوده اي محكم بر پا شود تا روابط انساني بر آن استوار گردد و آن شالوده جديد چيزي نيست به جز مشورت در امور.

مشورت ، مناسب ترين وسيله جهت حل مشكلات ، در خانواده است  زيرا در مشورت، آراء و نظرات افراد مختلف خانواده مورد توجه قرار مي گيرد و آراء و نظرات افراد متعدد البته بهتر از راي و نظر يك شخص واحد است .مشورت با افراد متعدد باعث ايجاد بصيرت و تعمق در مسائل و امور است.

همچنين عدالت در خانواده نيز از طريق به اجرا در آمدن اصل مشورت ، تامين مي گردد زيرا مشورت ، فرصت برابر براي همه اعضاء فراهم مي آورد تا ابراز عقيده و ابراز وجود نمايند .

 همچنين مشورت موجب همبستگي و وحدت و تقويت بنياد خانواده  و صميميت بيشتر مي شود و نيز جلب مشاركت اعضاء و پرورش حس مسئوليت از اين طريق فراهم مي گردد.اوقاتي كه براي مشورت صرف مي شود ،زمان مناسبي است براي شنيدن حرفها و نظرات و نيز تقسيم عادلانه كارهاي خانه بين اعضاء خانواده ،بررسي مشكلات و بيان شكايات و سوء تفاهمات و رفع آنها و طرح برنامه هايي مثل مسافرت و غيره . اوقات مشورت، فرصت  مناسبي است كه باعث مي شود همه  دور هم جمع شوند و رسما و صميمانه مطالب خود را با ساير اعضاء خانواده در ميان گذاشته و همه با علاقه مندي سعي در رفع مشكلات يكديگر نمايند و اين امر باعث ايجاد احساس رضايت و همكاري بيشتر آنان با هم مي شود.

اما با وجود فوايد بي شمار مشورت ،شايد بتوان گفت تعداد كمي از خانواده ها هستند كه از اين روش سود جسته و با همسر و يا فرزندان خود به مشورت مي نشينند و برخي نيز تنها زماني كه به مشكلي برخورد نمايند با ديگران مشورت مي كنند در حالي كه انسان بايد در همه امور چه جزئي و چه كلي مشورت نمايد.

 موضوعات مشورت با همسر مي تواند شامل موارد زير باشد:

1-  مشورت  در مسائل مادي و اقتصادي خانواده و تنظيم بودجه و تعادل در دخل و خرج با توجه به امكانات و تعديل توقعات باشد.

2-بيان كدورتهاي احتمالي كه بين زوجين يا اعضاء خانواده حاصل مي شود.

 3-نحوه ارتباط با فاميل و بستگان.

4- مشورت در مورد مسائل شغلي مثل انتخاب كار ،آموزش حرفه ،سرمايه گذاري ،تغيير يا ترك شغل و غيره

5-مشورت براي رسيدن به وحدت نظر و دست يابي به قوانيني در مورد چگونگي تربيت فرزندان و حل مشكلات تربيتي آنان و ارتباط صحيح با فرزندان و بسياري مسائل ديگر.

بسياري از امور هم مربوط به فرزندان مي شود كه مي توان علايق و خواسته ها و نظرات آنان را در آن مورد جويا شد و آنان را در تصميم گيري ها دخيل نمود و به اظهار نظراتشان توجه نمود و اهميت داد مثل:

1- ميزان استفاده از تلويزيون و كامپيوتر .

2-تقسيم وظايف و مسئوليت ها در جمع خانواده .

3-انتخاب رشته تحصيلي

4- شركت در كلاسهاي هنري و كسب مهارتهاي مورد نياز فني

5-برنامه ريزي براي يك تفريح و مسافرت خانوادگي وبسياري موضوعات ديگر كه فرزندان نيز مي توانند نظر خود را در آن مورد بدهند

اگر از همان ابتداي كودكي موقعيتي براي فرزندان فراهم شود تا بتوانند مسائلشان را در جمع خانواده مطرح  و حل نمايند ،در آن صورت در مواقع بروز مشكلات، به افراد غير قابل اعتماد پناه نمي برند و در دوران نوجواني ، بحرانها و تعارضات ، به حد اقل خود مي رسد. همچنين مشورت با فرزندان و جويا شدن نظرات آنان باعث مي شود نسبت به والدين خود اين احساس را نداشته باشند كه آنان خود كامه اند و نظرات خود را بر آنان تحميل مي كنند بلكه  از تاثير وجود خود، در خانواده آگاه شده و در نتيجه احساس آزادي عمل بيشتري كرده و وظايف خود را با احساس مسئوليت بر عهده مي گبرند و در اجراي تصميمات ، همكاري بيشتري مي نمايند.

بدين لحاظ توصيه مي شود والدين كه مسئول اصلي اداره خانواده هستند برنامه اي منظم براي تشكيل جلسات شور خانوادگي فراهم آورند . البته مشورت در خانواده اصول و مها رتهايي را نيز نياز دارد كه اعضاء بايد از آن مطلع و به آن پايبند باشند از جمله :

·       هر عضوي از اعضاء در نهايت صداقت و روشني و خلوص نيت و خير خواهي نظر خود را بدهد.

·       در حين مشورت ، ملايمت كلام و ادب ، نسبت به ديگران مراعات گردد.

·       هر كس آزادانه بايد بتواند نظر و راي خود را بدهد و  تحمل پذيرش آراء مخالف را نيز داشته باشد.

·       نظر هيچكس حقير و كوچك شمرده نشود و چه بزرگ و چه كوچك مورد تمسخر قرار نگيرند.

·       در مشورت همه به دنبال بهترين راه و كشف حقيقت  باشند نه اصرار در راي زيرا اصرار در راي موجب نزاع و دشمني و نهايتا پنهان ماندن حقيقت خواهد شد.

·       در هنگام مشورت، دلبستگي و مصلحت خود را فراموش كرده به فكر مصلحت جمع باشند و در فكر خير جمع باشند نه فقط خير و نفع خود.

 مشورت در خانواده با بكارگيري بحث و گفتگوي صريح و كامل كه در عين حال با آگاهي از روح اعتدال و ملايمت صورت پذيرد ، داروي اختلافات خانوادگي است . نه زنها بايد قصد تسلط بر شوهرانشان را بنمايند و نه شوهران قصد تسلط بر زنانشان را داشته باشند.

همچنين بايد توجه داشت "مشورت در بين هر گروه هر قدر با محبت و وداد صورت گيرد معمولا احتمال اينكه به عدم توافق منتهي شود ،در ميان هست ...اگر نسبت به حل مسائل غامض نتوانند به توافق برسند اكثريت آراء نتيجه را مشخص مي كند ولكن در مورد زن و شوهر كه فقط دو نفرند و نمي توان راي گرفت و اكثريت آراء را ملاك قرار داد بايد گاهي زن نسبت به شوهر و گاهي شوهر نسبت به زن گذشت و تفويض نمايد و هيچكدامشان رفتاري دور از انصاف نداشته باشند

........................................................................................................................................

نگارنده : شبستان

منابع: بيانيه رفاه عالم انساني