طرح فضائل از نگرشي كلي به امر فرزندداري حمايت مي‌كند، يعني پدر و مادر را:

·        صاحب اقتدار و اختيار

·        مربي، مشاور و راهنما و

·        محافظ و مراقب به شمار مي‌آورد.

(1) والدين به عنوان صاحبان اقتدار و اختيار

زماني كه موضوع اختيار و اقتدار مطرح مي‌شود، در مقابل اين همه توصيه‌هاي متضاد قرن بيستمي، وظيفة يك پدر يا مادر چيست؟ در فرهنگ آمريكاي شمالي، در بيست سال گذشته، ارتباط بين والدين و فرزندان دچار آشفتگي و سردرگمي شده است و والدين در استفاده از قدرت، مردد و از «كاربرد نادرست آن» هراسان هستند. اما بهتر است كه كاري «خطا» انجام شود تا دودلي و ترديد چيره گردد، زيرا گيجي و آشفتگي پدر يا مادر خود به خود در كودك ايجاد اضطراب مي‌كند.

يك دليل عمده كه برخي از والدين ممكن است از انديشه اقتدار احترازكنند اين است كه اختيار و اقتدار با حالت استبدادي و خودكامگي قرن نوزدهمي كه بر اساس آن كودكان تحقير و تخفيف مي‌شدند، اشتباه گرفته مي‌شود. بسياري از برنامه‌هاي فرزندداري امروزي هوادار نگرشي «دموكراتيك» به حيات عائله است. يعني نگرشي كه در آن تمام اعضاء داراي ارزش مساوي باشند، اقتدار والدين نابجا تلقي مي‌گردد، و براي نظر و رأي فرزندان، ارزش معادل قائل می شود. شايد ما در تلاش براي استخلاص از سوء‌استفاده‌هاي قرن نوزدهمي از اختيار و اقتدار، زياده‌روي كرده، اصطلاحاً از چاله در چاه افتاده باشيم.

ممكن است عقيدة عامه‌پسند خانواده مساوات طلب يا دموكراتيك كه در آن فرزندان و والدين داراي حق رأي مساوي هستند، سبب نوعي سوءتفاهم شده باشد. برابري به معناي همساني نيست. ارزش برابر داشتن به اين معني نيست كه والدين و فرزندان داراي نقش‌هاي يكسانند. طرح فضائل بر نقش پدر يا مادر به عنوان صاحب اختيار و اقتدار در زندگي فرزند مبتني است. اين نقش الهي بايد با ملايمت، ثبات، استحكام، احترام و محبّت ايفاء گردد. اين نوع اقتدار به فرزندان احساس امنيت مي‌بخشد و در قلوب آنان اساس متيني استوار مي‌سازد كه بر پاية آن به عنوان انسان‌هايي مستقل رشد و نموّ نمايند. اطفال مشتاقند كه حدود و ثغور روابط و وظائف مشخص و واضح باشد. آن‌ها نيازي طبيعي دارند كه بر جهان خويش مسلّط و در آن صاحب اختيار باشند. بدون حد و مرز معين، اين دنياي ساده، بسي گسترده و توانكاه خواهد شد. بخش اعظم هرج و مرج و آشتفتگي كه بسياري از خانواده‌ها بيهوده و بي‌جهت تحمّل مي‌كنند، ناشي از فقدان اقتدار در حس رهبري، نظم و قابليتِ پيش‌بيني، مي‌باشد. اطفال مشتاق امور عادي و رسوم تكراري هستند. اطفال خردسال دوست دارند كه آداب يكساني براي خوابيدن داشته باشند و گاهي قصّه يا دعائي را پيوسته تكرار نمايند. اين يكي از راه‌هاي بسياري است كه بدان وسيله، اقتدار مشفقانه، زندگي را براي آن‌ها ايمن‌تر مي‌سازد. از آنجا كه احتياج بسيار شديد است، اگر خلاء قدرت در خانواده وجود داشته باشد، غالباً اطفال آن خلاء را پر كرده، مرجع قدرت و اختيار مي‌شوند.

كودكان خودكامه بسياري هستند كه با بدخلقي، مقاومت و خشم، به نحوي ناخوشايند و ناگوار بر اهل خانه حكومت مي‌كنند. غالباً اين اطفال از كنترل خارج مي‌شوند زيرا والدين آن‌ها نسبت به نياز صحيح اقتداري معقول و منطقي دچار سوءتفاهم شده‌اند. احتراز از كاربرد اقتدار در خانه ممكن است مربوط به احساس قصور و گناهي باشد كه بسياري از والدين به علت زمان ناچيزي كه مي‌توانند به كودكانشان اختصاص دهند، دارند. اين حالت بالاخص در خانه‌هائي وجود دارد كه والدين هر دو كار مي‌كنند يا به علّت فقدان يكي از والدين، ديگري مجبور است براي كار كردن، پرورش اطفال، مراقبت از خانه و ساير وظايف به شدّت تلاش كند. مسائل اقتصادي و ساير فشارهاي رواني ممكن است به يك شيوة زندگي پرتنش و بيش از حد طاقت‌فرسايي منجر شود كه به نظر برسد در آن، زمان به منتهي درجه، محدود شده است. چه به سبب احساس تقصير باشد يا آشفتگي و پريشاني، تأثير نهايي اين است كه بسياري از ما، در مورد نقش خود مردد و دودل هستيم و لهذا به فرزندان خود غالباً اختيارات بيش از حد و بدون راهنمائي كافي، عنايت مي‌كنيم.

فلسفة طرح فضائل اين است كه في‌الواقع، اقتدار والدين يكي از نيازهاي اوّليه و مهم طفل است. صُحُف و زُبُر مقدّسة جميع اديان عالم هم تعليم مي‌دهند كه اين نقشي خدادادي است كه والدين بايد ايفاء كنند. اقتدار به معناي سلطه و غلبه نيست. اقتدار در معناي تحت‌اللفظي و بدون توجّه به شرايط و اوضاع و احوال، صرفاً به معناي اِعمال زور است و احدي عكس‌العمل خوبي نسبت به اِعمال زور ندارد. طرح فضائل در ايفاي وظايف والدين نه بر شيوة سهل‌انگارانه مبتني است و نه بر روش استبدادي؛ بلكه بر نقش والدين به عنوان مربي تأكيد دارد. لهذا، اقتدار والدين در خدمت .يادگيریفرزنداست، نه رفع نياز والدين به سلطه‌جوئي و ارضاء خاطر شخصي

ادامه دارد 

برگرفته از کتاب راهنمای فضائل