کودکان از 6 ماهگي به تدريج زبان مادري‌شان را ياد مي‌گيرند و با هر کلمه جديدي که به زبان مي‌آورند، مادر و پدرشان را ذوق‌زده مي‌کنند. وقتي به سن 3 يا 4 سالگي مي‌رسند، بعضي والدين، نام آنها را در مهدکودک‌هاي دوزبانه مي‌نويسند تا فرزندشان از همان کودکي با يک زبان‌ ديگر، مثلا انگليسي يا فرانسوي آشنا شود و با پا گذاشتن به سن و سال مدرسه، بعضي‌ها فرزندشان را در کلاس‌هاي آموزش زبان ثبت نام مي‌کنند تا همان هدف را تامين کنند. خلاصه اين‌که يادگيري زبان دوم براي بسياري از خانواده‌ها از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. اما چه سني براي اين کار بهتر است؟ کودکان از کي بايد به فراگيري زبان دوم بپردازند؟ در اين رابطه گفتگويي با خانم دکتر نسرين اميري، فوق‌تخصص روانپزشکي کودک و نوجوان و عضو هيات علمي دانشگاه علوم بهزيستي و توان‌بخشي، انجام داده‌ايم که مي‌خوانيد...

خانم دکتر! اگر بخواهيم به فرزندمان يک زبان ديگر (مثلا انگليسي) را هم ياد بدهيم، بهتر است از چه سني اقدام کنيم؟

هرچه کودک زودتر با زبان دوم آشنا شود، شانس بيشتري براي دستيابي به مهارت‌هاي کسب زبان دوم خواهد داشت. بررسي‌ها نشان داده است اگر کودک در سن زبان‌آموزي يعني قبل از 7 تا 8 سالگي زبان دوم را بياموزد، مهارت بهتري در تکلم زبان دوم و لهجه خواهد داشت. هرچه سن بالاتر رود، يعني از حدود 10 سالگي به بعد توانمندي فرد در صحبت کردن به زبان دوم مانند اهالي آن زبان کاهش مي‌يابد. بايد اشاره کرد که نه تنها کودک مي‌تواند هم‌زمان علاوه بر زبان‌ مادري زبان دوم را فراگيرد بلکه مي‌تواند زبان‌هاي ديگري را نيز به طور جداگانه بياموزد. در اين زمينه ذکر اين نکته نيز ضروري است که اين مطلب در مورد همه کودکان صدق نمي‌کند. کودکاني که دچار تاخير در زبان و گفتار هستند در صورت مواجه شدن با زبان ديگري علاوه بر زبان مادري در کسب مهارت گفتار و زبان دچار مشکلات بيشتري مي‌گردند و اين مساله به تشديد تاخير در تکلم کودک کمک مي‌کند.

اوج يادگيري زبان دوم در چه سني است؟

در صورتي که شرايط کسب زبان دوم مهيا باشد، کودک مي‌تواند هم‌زمان با زبان مادري خود زبان‌هاي ديگر را فراگيرد، يعني از ابتداي تولد تا سن 7 تا 8 سالگي بهترين زمان آموزش زبان دوم است.

و از چه سني به بعد احتمال يادگيري زبان دوم کم‌رنگ‌‌تر مي‌شود؟

آموزش زبان دوم در همه سنين مي‌تواند اتفاق افتد اما همان‌طور که گفتم، بهترين زمان قبل از 7 تا 8 سالگي است و بعد از اين سنين معمولا آموزش زبان دوم نيازمند زمان بيشتري است و همچنين فرد موفقيت کمتري در کسب لهجه اهالي آن زبان کسب خواهد کرد.

 نظر شما در رابطه با مهدکودک‌هاي دوزبانه چيست؟

مشکلي که اين مهدکودک‌ها دارند، اين است که به طور کلي بدون آنکه غربالگري صحيحي داشته باشند همه کودکان را واجد شرايط کسب زبان دوم مي‌دانند و شروع به آموزش زبان دوم مي‌نمايند که اين مساله در مورد کودکاني که تاخير در گفتار و زبان دارند، مشکلاتي در درک زبان ايجاد مي‌نمايد و حتي يادگيري زبان مادري را نيز با مشکل مواجه مي‌کند. بهترين روش آن است که ابتدا کودکان توسط آسيب‌شناس گفتار و زبان مورد ارزيابي قرار گيرند و در صورت نبود مشکل زباني به آموزش زبان دوم بپردازند.

آموزش زبان دوم چه فوايدي دارد؟

آموزش زبان‌هاي دوم و سوم علاوه بر آنکه به فرد در ارتباط بهتر کمک مي‌نمايد، به موفقيت فرد در برنامه‌هاي مدرسه و مهارت‌هاي حل مساله نيز کمک مي‌کند. اين افراد درک عميق‌تري از فرهنگ خود و همچنين فرهنگ زباني که در آن مسلط شده‌اند، دارند. همچنين اين افراد در رقابت‌هاي شغلي براي کسب مشاغل بهتر و ارتباط‌هاي بين‌المللي موفق‌ترند.

آموزش زبان دوم چه مهارت‌هايي مي‌خواهد؟

کودک بايد تا حدي از بهره هوشي لازم برخوردار باشد و همچنين بررسي‌هاي لازم در مورد وي صورت گرفته باشد تا در صورتي که کودک به تاخير در رشد گفتار و زبان دچار است، ابتدا به او کمک شود تا پايه‌هاي زبان و گفتاردرماني در ذهن وي تقويت گردد و سپس به آموزش‌ زبان ديگر بپردازد.

آموزش‌ زبان مادري در يک جامعه بيگانه چه مهارت‌هايي مي‌خواهد؟

بهترين راهش صحبت کردن در خانه به زبان مادري است. والدين بايد در خانه به زبان خودشان صحبت کنند و اجازه بدهند کودک زبان دوم را از طريق تلويزيون، مدرسه و ارتباط با هم‌سالان کشور بيگانه بياموزد.

منبع : سلامت